*జాతీయ అంతరిక్ష దినోత్సవం(చంద్రయాన్-3)*

చంద్రయాన్ 3 చంద్రునిపై విజయవంతంగా దక్షిణ ధ్రువం వైపు ల్యాండింగ్ అయిన జ్ఞాపకార్థం ఆగస్టు 23వ తేదీన జాతీయ అంతరిక్ష దినోత్సవంగా జరుపుకోవాలని భారత ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. 2023 ఆగస్టు 23 న, భారత అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ (ఇస్రో) చంద్రయాన్-3 ల్యాండర్ ను, రోవర్ ను చంద్రుని పై విజయవంతంగా ల్యాండ్ చేయడం ద్వారా ఒక మైలురాయిను చేరుకుంది. ఈ విజయాన్ని గుర్తించిన ప్రధానమంత్రి మోదీ, ఆగస్టు 23 ను భారత జాతీయ అంతరిక్ష దినోత్సవంగా నిర్ణయించాడు.

2024 జాతీయ అంతరిక్ష దినోత్సవం భారతదేశ శాస్త్రీయ మరియు సాంకేతిక పురోగతిలో అంతరిక్ష పరిశోధన పోషించిన కీలక పాత్రను గుర్తిస్తుంది. ఆగస్టు 23, 2023న చంద్రునిపైకి చేరుకున్న చరిత్రలో నాల్గవ దేశంగా అవతరించిన భారతదేశం యొక్క చంద్రయాన్-3 మిషన్ విజయానికి అనుగుణంగా ఈ తేదీని ఎంపిక చేశారు. ఇస్రో అభివృద్ధి చెందుతున్న సామర్థ్యాలను ప్రదర్శించడంతో పాటు, ఈ విజయం జాతీయ గర్వాన్ని ప్రేరేపించింది మరియు దేశ అంతరిక్ష కార్యక్రమానికి అంతర్జాతీయ దృష్టిని ఆకర్షించింది.

చంద్రయాన్-3 మిషన్ ఆగస్టు 23, 2023న చంద్రుని ఉపరితలంపై విక్రమ్ ల్యాండర్‌ను సురక్షితంగా మరియు సాఫ్ట్-ల్యాండింగ్‌ను సాధించింది. దీనితో, భారతదేశం చంద్రునిపై దిగిన నాల్గవ దేశంగా మరియు చంద్రుని దక్షిణ ధ్రువ ప్రాంతం దగ్గర మొదటగా దిగిన దేశంగా అవతరించింది. సాఫ్ట్-ల్యాండింగ్ తర్వాత ప్రజ్ఞాన్ రోవర్ విజయవంతంగా మోహరించబడింది. ల్యాండింగ్ సైట్‌కు 'శివశక్తి' పాయింట్ (స్టేటియో శివశక్తి) అని పేరు పెట్టారు మరియు ఆగస్టు 23ని "జాతీయ అంతరిక్ష దినోత్సవం"గా ప్రకటించారు. భారతదేశం తన తొలి జాతీయ అంతరిక్ష దినోత్సవాన్ని ఆగస్టు 23, 2024న జరుపుకుంటుంది" అని ఇస్రో పేర్కొంది.

భారతదేశం ఆగస్టు 23, 2024న "టచింగ్ లైవ్స్ విల్ టచ్సింగ్ ది మూన్: ఇండియాస్ స్పేస్ సాగా" అనే థీమ్‌తో తన తొలి జాతీయ అంతరిక్ష దినోత్సవాన్ని [NSpD-2024] జరుపుకుంటోంది" అని ఇస్రో పేర్కొంది. అంతరిక్షంలో భారతదేశం సాధించిన అద్భుతమైన విజయాలు, సమాజానికి లోతైన ప్రయోజనాలు మరియు అన్ని వర్గాల ప్రజలు భారత అంతరిక్ష కార్యక్రమంలో పాల్గొనడానికి అపరిమిత అవకాశాలను హైలైట్ చేస్తూ అనేక కార్యక్రమాలు జరుగుతాయి.

2008 అక్టోబర్‌లో ప్రారంభించబడిన చంద్రయాన్-1తో ఇస్రో చంద్రునిపైకి ప్రయాణం ప్రారంభమైంది. ఈ మిషన్ ఒక సంచలనాత్మక విజయాన్ని సాధించింది, ఎందుకంటే ఇది చంద్రుని ఉపరితలంపై నీటి అణువులను కనుగొన్న మొదటి భారతీయ మిషన్.

"చంద్రునిపై నీటి అణువుల ఆవిష్కరణలో భారతదేశ చంద్రయాన్-1 కీలక పాత్ర పోషించింది" అని నాసా పేర్కొంది .

ఈ విజయం ఆధారంగా, ఇస్రో జూలై 2019లో చంద్రయాన్-2ను ప్రయోగించింది, చంద్రుని దక్షిణ ధ్రువంపై మృదువైన ల్యాండింగ్ సాధించాలనే లక్ష్యంతో. దురదృష్టవశాత్తు, ల్యాండర్, విక్రమ్, అవరోహణ చివరి దశలలో కమ్యూనికేషన్ కోల్పోయి చంద్రుని ఉపరితలంపై క్రాష్-ల్యాండ్ అయింది. ఈ ఎదురుదెబ్బ ఉన్నప్పటికీ, చంద్రయాన్-2 యొక్క ఆర్బిటర్ చంద్రుడిని అధ్యయనం చేస్తూనే ఉంది, విలువైన డేటాను భూమికి తిరిగి పంపుతుంది.

ఇస్రో ఇలా పేర్కొంది: “చంద్రయాన్-2 ఆర్బిటర్ ప్రస్తుతం చంద్రుని చుట్టూ 100 కి.మీ x 100 కి.మీ కక్ష్యలో ఉంది. సెప్టెంబర్ 2న, విక్రమ్ ల్యాండర్ ఆర్బిటర్ నుండి విడిపోయింది మరియు కక్ష్యను 35 కి.మీ x 101 కి.మీకి తగ్గించడానికి డి-ఆర్బిటింగ్ యుక్తి నిర్వహించబడింది.”

"సెప్టెంబర్ 7న విక్రమ్ ల్యాండింగ్‌కు ప్రయత్నించారు మరియు అది 35 కి.మీ కక్ష్య నుండి ఉపరితలం నుండి దాదాపు 2 కి.మీ ఎత్తు వరకు ప్రణాళికాబద్ధమైన అవరోహణ పథాన్ని అనుసరించింది. ల్యాండర్ మరియు గ్రౌండ్ స్టేషన్‌తో కమ్యూనికేషన్ కోల్పోయింది. ల్యాండర్ యొక్క అన్ని వ్యవస్థలు మరియు సెన్సార్లు ఈ సమయం వరకు అద్భుతంగా పనిచేశాయి మరియు ల్యాండర్‌లో ఉపయోగించిన వేరియబుల్ థ్రస్ట్ ప్రొపల్షన్ టెక్నాలజీ వంటి అనేక కొత్త సాంకేతికతలను నిరూపించాయి. అయితే, ఆర్బిటర్ ఆరోగ్యంగా ఉంది మరియు అన్ని పేలోడ్‌లు పనిచేస్తున్నాయి" అని ఇది జతచేస్తుంది.

చంద్రయాన్-3 అనేది చంద్రయాన్-2 సాధించలేని దానిని సాధించడానికి రూపొందించిన తదుపరి మిషన్: చంద్రునిపై విజయవంతమైన మృదువైన ల్యాండింగ్. ఇస్రో ఇలా చెబుతోంది: “చంద్రయాన్-3 అనేది చంద్రుని ఉపరితలంపై సురక్షితమైన ల్యాండింగ్ మరియు రోవింగ్‌లో ఎండ్-టు-ఎండ్ సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శించడానికి చంద్రయాన్-2కి తదుపరి మిషన్. ఇది ల్యాండర్ మరియు రోవర్ కాన్ఫిగరేషన్‌ను కలిగి ఉంటుంది. దీనిని శ్రీహరికోటలోని SDSC SHAR నుండి LVM3 ద్వారా ప్రయోగించబడుతుంది.”

చంద్రయాన్-3 యొక్క ప్రాథమిక లక్ష్యం చంద్రుని ఉపరితలంపై, ముఖ్యంగా చంద్రుని దక్షిణ ధ్రువం దగ్గర మృదువైన ల్యాండింగ్ కోసం ఇస్రో సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శించడం. ఈ మిషన్ ఈ క్రింది వాటిని సాధించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది:

సాఫ్ట్ ల్యాండింగ్: చంద్రుని ఉపరితలంపై విక్రమ్ ల్యాండర్‌ను సురక్షితంగా ల్యాండ్ చేయడం ప్రాథమిక లక్ష్యం. నియంత్రిత అవరోహణ మరియు ల్యాండింగ్‌లో ఇస్రో యొక్క సాంకేతిక సామర్థ్యాలను ప్రదర్శించడంలో ఇది కీలకమైన దశ, ఇవి భవిష్యత్ మిషన్‌లకు, సంభావ్య మానవ అంతరిక్ష ప్రయాణ మిషన్‌లతో సహా అవసరమైనవి.
రోవర్ అన్వేషణ: ల్యాండర్ సురక్షితంగా భూమిని తాకిన తర్వాత, అది ప్రజ్ఞాన్ రోవర్‌ను మోహరిస్తుంది. ఈ రోవర్ చంద్రుని ఉపరితలంపై ప్రయాణించడానికి, నేల మరియు రాళ్ల కూర్పును అధ్యయనం చేయడానికి, చంద్ర వాతావరణాన్ని విశ్లేషించడానికి మరియు విలువైన డేటాను భూమికి తిరిగి పంపడానికి రూపొందించబడింది.
శాస్త్రీయ అన్వేషణ: చంద్రయాన్-3 చంద్రయాన్-2 యొక్క శాస్త్రీయ లక్ష్యాలను కొనసాగిస్తుంది, చంద్రుని ఉపరితలం, భూకంప కార్యకలాపాలు మరియు ఎక్సోస్పియర్ అధ్యయనంపై దృష్టి పెడుతుంది. చంద్రుని కూర్పు, భూగర్భ శాస్త్రం మరియు నీటి అణువుల ఉనికిపై మన అవగాహనను మెరుగుపరచడం దీని లక్ష్యం.

చంద్రయాన్-3లో మూడు ప్రాథమిక భాగాలు ఉంటాయి: ల్యాండర్, రోవర్ మరియు ప్రొపల్షన్ మాడ్యూల్. చంద్రయాన్-2 మాదిరిగా కాకుండా, చంద్రయాన్-3లో ఆర్బిటర్ ఉండదు, ఎందుకంటే మునుపటి మిషన్‌లోని ఆర్బిటర్ పనిచేస్తూనే ఉంటుంది మరియు కమ్యూనికేషన్‌లను ప్రసారం చేయగలదు.

ఇస్రో ఇలా పేర్కొంది: “చంద్రయాన్-3లో స్వదేశీ ల్యాండర్ మాడ్యూల్ (LM), ప్రొపల్షన్ మాడ్యూల్ (PM) మరియు అంతర్ గ్రహ మిషన్లకు అవసరమైన కొత్త సాంకేతికతలను అభివృద్ధి చేయడం మరియు ప్రదర్శించడం లక్ష్యంగా ఉన్న రోవర్ ఉన్నాయి. ల్యాండర్ ఒక నిర్దిష్ట చంద్ర ప్రదేశంలో మృదువైన ల్యాండ్ చేయగల సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంటుంది మరియు దాని చలనశీలత సమయంలో చంద్ర ఉపరితలం యొక్క ఇన్-సిటు రసాయన విశ్లేషణను నిర్వహించే రోవర్‌ను మోహరించగలదు. ల్యాండర్ మరియు రోవర్ చంద్ర ఉపరితలంపై ప్రయోగాలు చేయడానికి శాస్త్రీయ పేలోడ్‌లను కలిగి ఉంటాయి.”

*మాధవి కాళ్ల*
*సేకరణ*