పురివిప్పి నాట్యం చేస్తున్న నెమలి

శ్రీ కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖర రావు

తెలుగు రాష్ట్రాలలో ముఖ్యమైన రాజకీయ నాయకుల్లో ఒకరు. ఆయన తెలంగాణ రాష్ట్రం తొలి ముఖ్యమంత్రి కూడా.
కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖర రావు 1954 ఫిబ్రవరి 17న మేడక్ జిల్లా, సిద్దిపేట మండలంలోని చింతమడక గ్రామంలో జన్మించారు. ఆయన తండ్రి
శ్రీ కల్వకుంట్ల రంగారావు మరియు తల్లి వెంకటమ్మ. విద్యాభ్యాసం హైదరాబాద్‌లో పూర్తి చేసిన ఆయన, రాజకీయశాస్త్రం మరియు సాహిత్యంలో పట్టభద్రుడయ్యారు. విద్యార్థి దశ నుండే ప్రజాసేవ పట్ల ఆసక్తి కలిగిన ఆయన, యువకుడిగా ఉన్నప్పుడే రాజకీయాల్లోకి అడుగుపెట్టారు.కే.సి.ఆర్. తన రాజకీయ జీవితాన్ని 1980లో కాంగ్రెస్ పార్టీ ద్వారా ప్రారంభించారు. అయితే 1983లో తెలుగుదేశం పార్టీలో చేరారు. అక్కడి నుండి ఆయన పూర్తి స్థాయి రాజకీయ నాయకుడిగా ఎదిగారు. 1985లో సిద్దిపేట నియోజకవర్గం నుండి తొలిసారిగా ఎమ్మెల్యేగా గెలిచారు. ఆ తర్వాత వరుసగా నాలుగు సార్లు సిద్దిపేట ఎమ్మెల్యేగా ప్రజల నమ్మకాన్ని గెలుచుకున్నారు.2001లో తన రాజీనామా తర్వాత భారతీయ జనతా పార్టీ మద్దతుతో తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి పార్టీని స్థాపించారు. తరువాత 2004లో టీఆర్ఎస్ యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్ అలయన్స్ భాగస్వామిగా ఎన్నికల్లో పోటీ చేసింది. అనంతరం కే.సి.ఆర్. కేంద్ర క్యాబినెట్‌లో నౌకాయాన మరియు గ్రామీణ అభివృద్ధి శాఖల మంత్రిగా సేవలందించారు.
తెలంగాణ ఉద్యమం ఆయన జీవితంలో అత్యంత కీలక ఘట్టం. తెలంగాణ ప్రాంతాన్ని ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఏర్పాటు చేయాలన్న లక్ష్యంతో ఆయన టీఆర్ఎస్ పార్టీని ప్రారంభించారు. 2009లో జరిగిన ఆయన నిరాహారదీక్ష తెలంగాణ ఉద్యమానికి మైలురాయిగా నిలిచింది. ఈ దీక్షతో దేశమంతటా దృష్టి తెలంగాణ సమస్యపై కేంద్రీకృతమయ్యింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం తెలంగాణ ఏర్పాటుపై చర్చలు ప్రారంభించింది. కొన్ని సంవత్సరాల సుదీర్ఘ పోరాటం తర్వాత, 2014 జూన్ 2న తెలంగాణ రాష్ట్రం అధికారికంగా ఏర్పడింది.తెలంగాణ ఏర్పడిన తరువాత జరిగిన తొలి అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో టీఆర్ఎస్ ఘన విజయం సాధించింది. కే.సి.ఆర్. 2014 జూన్ 2న రాష్ట్ర తొలి ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. ఆయన నాయకత్వంలో టీఆర్ఎస్ ప్రభుత్వం రైతుల సంక్షేమం, నీటి ప్రాజెక్టులు, విద్యుత్ రంగ అభివృద్ధి, రహదారుల నిర్మాణం, మిషన్ భగీరథ, మిషన్ కాకతీయ, హరిత హారమ్ వంటి పలు ప్రాజెక్టులను అమలు చేసింది.
గ్రామీణ, పట్టణ ప్రాంతాల ప్రజలకు త్రాగునీరు అందించేందుకు చేపట్టిన పథకం మిషన్ భగీరథ .దేశవ్యాప్తంగా గుర్తింపు పొందిన పథకం మిషన్ భగీరథను ఆయనే ప్రారంభించి పూర్తి చేసారు.
మిషన్ కాకతీయ రాష్ట్రంలోని చెరువులు, నీటి నిల్వలను పునరుద్ధరించడానికి చేపట్టిన ప్రాజెక్ట్.
ఆ ప్రాజెక్టు నిర్మాణం పూర్తి చేసిన ఘనుడు
చంద్రశేఖర రావు గారు.
రైతు బంధు ద్వారా రైతులకు వ్యవసాయ భూమికి నేరుగా నగదు మద్దతు ఇవ్వడం ద్వారా ప్రయోజనం కలిగించాడు ఆయన.
రైతు భీమా పధకం ద్వారా రైతు మరణించిన పక్షంలో అతని కుటుంబానికి 5 లక్షల రూపాయల భీమా ఇవ్వడం జరుగుతుంది.
హరిత హారం పధకం ద్వారా పర్యావరణ పరిరక్షణకు రాష్ట్రవ్యాప్తంగా పెద్దఎత్తున వృక్షారోపణ కార్యక్రమాలు చేసారు.
2018లో అసెంబ్లీని ముందుగానే రద్దు చేసి కొత్తగా ఎన్నికలకు వెళ్లారు. ఈ ఎన్నికల్లో టీఆర్ఎస్ మరోసారి ఘన విజయం సాధించింది. కే.సి.ఆర్. రెండోసారి ముఖ్యమంత్రిగా పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు. ఆయన నాయకత్వంలో రాష్ట్రం మరింత అభివృద్ధి దిశగా సాగింది.
2022లో టీఆర్ఎస్‌ను భారత రాష్ట్ర సమితిగా మార్చారు. ఆయన లక్ష్యం దేశ రాజకీయాల్లో మూడవ ప్రత్యామ్నాయంగా ఎదగడం. దేశవ్యాప్తంగా రైతుల సమస్యలపై దృష్టిసారిస్తూ, కొత్త రాజకీయ దిశలో అడుగులు వేసారు.
మొన్నటి ఎలక్షన్లలో ఓడిపోయినా ప్రతిపక్ష
నేత హోదాలో ప్రజల పక్షాన పోరాడుతూ
ఉన్నారు.ఒక రాజకీయ నాయకుడిగా కే.సి.ఆర్. పై కొన్ని విమర్శలూ ఉన్నాయి. కుటుంబ పాలన, అహంకార ధోరణి, విపక్షాలపై తీవ్ర విమర్శలు అనే విమర్శలు ఎదురయ్యాయి. ఆయన కుటుంబ సభ్యులు కీలక పదవుల్లో ఉండటాన్ని కొంతమంది వ్యతిరేకించారు. అయినప్పటికీ ఆయనకు నిరుద్యోగ యువత, రైతాంగం, గ్రామీణ ప్రజానీకం నుండి గట్టి మద్దతు లభించింది.
కే.సి.ఆర్.కు తన వ్యాఖ్యలు మరియు బలమైన ప్రసంగ శైలి ప్రత్యేకత. ప్రజలతో మాట్లాడే శైలి, తెలంగాణ సంస్కృతి పట్ల గౌరవం, భాషపై పట్టుదల వంటి లక్షణాలు ఆయనను మిగతా నాయకుల నుండి ప్రత్యేకంగా నిలిపాయి. ఆయన నమ్మే సిద్ధాంతం – “తెలంగాణ కోసం చేయని త్యాగం లేదంటూ” తన జీవితాన్ని ఉద్యమానికే అంకితం చేశారు.
కే.సి.ఆర్. తన కుమారుడు కల్వకుంట్ల తారకరామారావు ను తన వారసుడిగా తీర్చిదిద్దుతున్నారు. కేటీఆర్ రాష్ట్ర ఐ.టి, పురపాలక శాఖ మంత్రి గా సేవలందించారు .ఆయన కుమార్తె కల్వకుంట్ల కవిత మాజీ ఎంపీ, మహిళా నాయకురాలిగా కూడా గుర్తింపు పొందారు.
కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖర రావు ఒక సాధారణ రైతు కుటుంబం నుండి వచ్చి రాష్ట్ర స్థాయిలోనే కాక, దేశ రాజకీయాలలోనూ తనదైన ముద్రవేసిన నాయకుడు. తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు కోసం ఆయన చేసిన త్యాగాలు, ప్రజల పట్ల ఉన్న నిబద్ధత, అభివృద్ధి పథకాలపై చూపిన చొరవ ఆయన నాయకత్వ లక్షణాలను ప్రతిబింబిస్తాయి. భవిష్యత్తులో భారతీయ రాజకీయాల్లో ఆయన పాత్ర మరింత ప్రాధాన్యతను పొందే అవకాశం ఉంది.తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధన కోసం ఆయన చేసిన త్యాగాలు, ఉద్యమ నాయకత్వం, స్పష్టమైన దృష్టికోణం ఆయనను ప్రత్యేక నాయకునిగా నిలబెట్టాయి.తెలుగు భాషపై ఆయనకు ఉన్న ప్రేమ ఆయన ప్రసంగాల్లో, రచనల్లో స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. కవిత్వం, పద్య రచనల్లోనూ ఆయన తళుక్కున మెరిసిన సందర్భాలు ఉన్నాయి.తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధన కోసం ఆయన నడిపిన ఉద్యమం శాంతియుత, ప్రజాప్రతినిధి మార్గాలలో సాగింది. పార్లమెంట్ సభ్యుడిగా ఉన్న సమయంలో దేశవ్యాప్తంగా తెలంగాణ ఉద్యమానికి అవగాహన కలిగించారు. 2009లో ఆయన చేపట్టిన ఉపవాస దీక్ష దేశవ్యాప్తంగా సంచలనం కలిగించింది. ఆయన దీక్షను బట్టి కేంద్ర ప్రభుత్వం 2009 డిసెంబరు 9న తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు అనుకూలంగా ప్రకటన చేయాల్సి వచ్చింది.2014 జూన్ 2న తెలంగాణ అధికారికంగా భారతదేశం 29వ రాష్ట్రంగా ఏర్పడింది. ఈ ఘట్టంలో ముఖ్యపాత్ర పోషించిన నేతగా కే.సీ.ఆర్ నిలిచారు. తొలి ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసి తెలంగాణ పునర్నిర్మాణానికి అడుగులు వేశారు.కేసీఆర్ పాలనకు ప్రత్యేకమైన శైలి ఉడేది. క్షేత్రస్థాయి పర్యటనలు, ప్రజలతో ప్రత్యక్ష సంబంధం కలిగించడంలో ఆయన ముందుంటారు.
తెలంగాణలో అమలుచేసిన పలు ప్రధాన పథకాలు: దేశ రాజకీయాల్లో ప్రత్యామ్నాయ శక్తిగా ఎదగాలనే కాంక్షతో బి.ఆర్.ఎస్ ఏర్పడింది.
ప్రతి ప్రముఖ నేతలలాగే కేసీఆర్ గారిపై కూడా విమర్శలు, ఆరోపణలు ఉన్నాయి. కుటుంబ పాలనకు ప్రాధాన్యత, ప్రజాప్రతినిధులతో తక్కువ సంప్రదింపులు, నిధుల వినియోగంలో సమతుల్యత కొరత వంటి విమర్శలు వచ్చాయి. అయితే ఆయన తక్షణ స్పందన, ప్రజల సమస్యలపై ఆయన దృష్టి ఈ విమర్శలను కొంతవరకు తక్కువ చేసింది.కేసీఆర్ గారు గొప్ప ప్రసంగకుడు, భాషపై అవగాహన కలిగిన నాయకుడు. భావోద్వేగాత్మక ప్రసంగాలతో ప్రజల మనసుల్లో చోటు దక్కించుకున్నారు. ఆయనకు విశ్వసనీయ మద్దతుదారులు ఉన్నారు. విజన్, నాయకత్వ నైపుణ్యం ఆయనను అసాధారణ నాయకుడిగా మార్చాయి.తెలంగాణ రాష్ట్ర సృష్టిలో కేసీఆర్ గారి పాత్ర అపూర్వం. కొత్త రాష్ట్రాన్ని నిర్మించడంలో ఆయన తీసుకున్న నిర్ణయాలు, చూపిన దిశ రాష్ట్ర అభివృద్ధికి బాటలు వేసింది. గ్రామీణాభివృద్ధి, సాగునీటి ప్రాజెక్టులు, సంక్షేమ పథకాలు ఆయన పాలనలో గణనీయంగా అభివృద్ధి చెందాయి.

సేకరణ
వెంకట భాను ప్రసాద్ చలసాని

తెలంగాణ వీరవనిత చాకలి ఐలమ్మ

చాకలి ఐలమ్మ, తెలంగాణ రైతాంగ పోరాట చరిత్రలో ఒక గొప్ప పాత్ర పోషించారు. తెలంగాణ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో పాల్గొన్న అనేక మందిలో ఆమె ఒక ప్రత్యేక స్థానాన్ని కలిగి ఉన్నారు. పేద కుటుంబంలో జన్మించి, అసమాన ధైర్యంతో బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యవాదానికి, జమీందారీ వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా పోరాడిన
వీరవనితగా చరిత్రలో నిలిచిపోయారు. ఆమె జీవితం అనేక పాఠాలను అందిస్తుంది . స్వేచ్ఛా పోరాటం, భూమి కోసం యుద్ధం, మరియు మహిళల హక్కుల పరిరక్షణలో అసమాన స్ఫూర్తిగా నిలిచారు.
చాకలి ఐలమ్మ 1895లో వరంగల్ జిల్లాలోని ఒక చిన్న గ్రామమైన నాగారెడ్డిపేటలో జన్మించారు. ఆమె చాకలి వృత్తి చేసే పేద కుటుంబానికి చెందినవారు. చిన్ననాటి నుండి కష్టాలను ఎదుర్కొంటూ, కుటుంబాన్ని పోషిస్తూ పెరిగారు. ఆమెకు విద్యా అవకాశాలు లేకపోయినా, సామాజిక న్యాయం గ్రహించే దృక్పథం, ధైర్యం, నాయకత్వ గుణాలు సహజసిద్ధంగా వచ్చాయి. ఆ కాలంలో మహిళలు బహిరంగంగా మాట్లాడే సాహసం చేయకపోయినా, ఐలమ్మ మాత్రం అత్యంత ధైర్యంగా వ్యవహరించేవారు.
1940లలో తెలంగాణా ప్రాంతం బ్రిటిష్ పాలనలో ఉండగా, జమీందారీ వ్యవస్థ ప్రజలను దాసులుగా మార్చేసింది. జమీందార్లు రైతులపై అమానుష పన్నులు విధిస్తూ, భూములను లాక్కొంటూ దౌర్జన్యాలు చేస్తూ వచ్చారు. అప్పుడు కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆధ్వర్యంలో రైతుల మధ్య చైతన్యం ఏర్పడి, రైతాంగ పోరాటం ప్రారంభమైంది. ఈ ఉద్యమం 1946 నుంచి 1951 వరకు కొనసాగింది.
ఈ ఉద్యమంలో చాకలి ఐలమ్మ కేవలం పాల్గొనడం మాత్రమే కాక, నాయకత్వాన్ని కూడా చేపట్టారు. ఒక గ్రామస్తురాలిగా తానే స్వయంగా సాగు చేస్తున్న భూమిపై జమీందారు అక్రమ హక్కును కల్పించుకోవడం చూసి, ఆమె తిరగబడ్డారు. భూమిని వదలమని వచ్చిన పోలీసులూ, జమీందారులూ ఆమె ధైర్యానికి తలవంచక తప్పలేదు. ఆమె అప్పటినుంచి ఉద్యమానికి నడిపిన నేతగా వెలుగులోకి వచ్చారు.చాకలి ఐలమ్మ రైతాంగ పోరాటాన్ని కేవలం శాంతియుతంగా గాక, సాయుధంగా కూడా ముందుకు నడిపారు. ఆమె తుపాకి చేతబట్టి జమీందారుల దౌర్జన్యాలకు ఎదురు నిలిచారు. ఆమె అద్భుతమైన నాయకత్వంతో అనేక గ్రామస్తులు ఆమె వెంట నడిచారు. పురుషులే కాక మహిళలూ కూడా ఆమె స్ఫూర్తితో ఉద్యమంలో చేరారు. ఇది మహిళల రాజకీయ చైతన్యంలో ఒక కీలక మలుపుగా నిలిచింది. ఐలమ్మ పోరాటం వల్ల మహిళలు తమ జీవితాలను కేవలం ఇంటి వరకే కాకుండా, సమాజం మీద ప్రభావం చూపగలమన్న ఆత్మవిశ్వాసం పొందారు. ఇది అప్పటి సామాజిక వ్యవస్థలో విప్లవాత్మకమైన మార్పుగా భావించాలి.
ఆమె సాగించిన పోరాటం వల్ల జమీందారులే కాక, అప్పటి హైదరాబాద్ రాష్ట్రం నుండి కూడా ఒత్తిడి ఎదురైంది. ఆమెను అరెస్టు చేయడానికి అనేక ప్రయత్నాలు జరిగాయి. ఐలమ్మ అటవీ ప్రాంతాల్లో దాక్కొని పోరాటాన్ని కొనసాగించారు. ఆమె జీవితానికి ఇబ్బందులు ఎదురైనా, ఆమె వెనక్కి తగ్గలేదు.ఉద్యమాన్ని మరింత బలంగా నడిపారు. పోరాటం ముగిసిన తర్వాత కూడా ఆమె పేద ప్రజల సమస్యలపై పోరాడడం కొనసాగించారు.ఐలమ్మ కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆధ్వర్యంలో ఉద్యమంలో చేరినా, ఆమెకు తరువాత రాజకీయ పార్టీల నుండి పెద్దగా గుర్తింపు రాలేదు. ఆమె ఒక సామాజిక ఉద్యమకారిణిగా మాత్రమే మిగిలిపోయారు. ప్రజల గుండెల్లో ఆమె స్థానం ఉన్నా, ప్రభుత్వస్థాయిలో గౌరవం తక్కువే. ఆమె జీవితం ఒక నిరుపేద మహిళ రాజకీయాల్లో ప్రవేశించి, అణగారిన వర్గాలకు నాయకత్వం వహించిన అరుదైన ఉదాహరణ.
చాకలి ఐలమ్మ పేరు తెలంగాణ చరిత్రలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయింది. తెలంగాణ ఉద్యమ సమయంలో ఆమె జీవితం, పోరాటాలు తిరిగి ప్రచారంలోకి వచ్చాయి. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత ఆమె పేరుతో విగ్రహాలు, స్మారక చిహ్నాలు నిర్మించబడ్డాయి. స్కూళ్లలో, పాఠ్యపుస్తకాలలో ఆమె గురించి చేర్చడం ప్రారంభమైంది.
ప్రస్తుతం ఆమె పేరు మీదుగా కొన్ని విద్యాసంస్థలు కూడా ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి. కొన్ని సామాజిక ఉద్యమ సంస్థలు ఆమె పేరును తమ సంస్థలకు పెట్టుకుంటూ, ఆమె కలల తెలంగాణ కోసం కృషి చేస్తున్నాయి. చాకలి ఐలమ్మకు అధికారికంగా భారత ప్రభుత్వం నుండి పెద్దగా గుర్తింపు రాకపోయినా, ప్రజలు మాత్రం ఆమెను వారి నైతిక నాయకురాలిగా భావిస్తున్నారు.
చాకలి ఐలమ్మ జీవితం మనకు కొన్ని ముఖ్యమైన పాఠాలను నేర్పుతుంది:
సామాజిక అన్యాయాన్ని ఎదిరించాలంటే ధైర్యం అవసరం అని ఆవిడ
చెప్పారు. పేదవాడైనా నాయకత్వ గుణాలు ఉంటే సామాజిక మార్పులకు దోహదపడగలరు అని
ఆమె అన్నారు.
మహిళలు కూడా రాజకీయ, సామాజిక రంగాల్లో మార్గదర్శకులుగా నిలవగలరు అని
ఆమె తలిచారు.
ఒక వ్యక్తి ధైర్యంగా ముందుకు వస్తే, అనేక మంది వెంట నడుస్తారు
అని ఆమె భావించారు.
చాకలి ఐలమ్మ జీవిత కథ ఒక సామాన్య మహిళ అసామాన ధైర్యంతో చేసిన అసాధారణ పోరాటం. ఆమె పేరు వినగానే, ధైర్యం, ప్రజా హక్కుల పరిరక్షణ, మరియు మహిళా సాధికారత అనే భావనలు గుర్తుకు వస్తాయి. ఈ రోజు మనం స్వేచ్ఛా వాయువులను పీల్చుకుంటున్నామంటే, అది చాకలి ఐలమ్మల వంటి అనేకమంది పోరాటయోధుల త్యాగఫలితమే. అందుచేత, ఆమె జీవితాన్ని మనం గుర్తించాలి, గౌరవించాలి, భవిష్యత్ తరాలకు తెలియజేయాలి.

సేకరణ
వెంకట భాను ప్రసాద్ చలసాని

తెలంగాణ వీరుడు.
కొమరం భీం
కొమరం భీం తెలంగాణ స్వాతంత్ర్య సమరయోధుల్లో ముఖ్యులు. ముఖ్యంగా తెలంగాణ ప్రాంతంలోని ఆదివాసీ ప్రజల హక్కుల కోసం పోరాడిన వీరుడు. గోండు తెగలో జన్మించిన కొమరం భీం, నిజాం ప్రభుత్వాన్ని ఎదుర్కొని, "జల్ జంగల్ జమీన్" అనే నినాదంతో ఆదివాసీల ఆత్మగౌరవ పోరాటానికి రూపకర్తగా నిలిచాడు. అతని పోరాటం స్వాతంత్ర్య ఉద్యమానికి ఒక ప్రేరణగా నిలిచింది. కొమరం భీం 1901 లో ప్రస్తుత తెలంగాణ రాష్ట్రంలోని ఆదిలాబాద్ జిల్లాలో గోండుల గ్రామమైన సంగేమ్‌లో జన్మించాడు. అతను గోండు తెగకు చెందినవాడు. తన చిన్ననాటి నుంచే అన్యాయాన్ని ప్రశ్నించే ధైర్యాన్ని కలిగినవాడు. భీం కుటుంబం వ్యవసాయంపై ఆధారపడింది. భూ స్వాములు, నిజాం
ప్రభుత్వం చేసిన ఆంక్షలు ఆయన కుటుంబాన్ని ఇబ్బందులకు గురి చేశాయి. గోండుల భాష గోండీ. ఆయన చిన్ననాటే తండ్రిని కోల్పోయాడు.
చిన్నతనం నుండి నిజాం ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా భావాలు పెంచుకున్నాడు. తన జీవితాన్ని ఆదివాసీలకు సహాయపడటానికి అంకితం చేశాడు. అంగ్ల భాషలో చదువు లేకపోయినా, ఆయనకు న్యాయమే ధర్మం అన్న తత్వం బాగా బోధపడింది.
నిజాం ప్రభుత్వం చేస్తున్న అన్యాయానికి వ్యతిరేకంగా పోరాటం
ఆరంభించారు కొమరం భీం గిరిజనులపై జమీందారుల అణచివేతను ఎదుర్కొనేవాడు. నిజాం సైన్యం ఆదివాసీల పైన ఆక్రమణలు చేయడంతో, భీం ప్రతిఘటించేందుకు సిద్ధమయ్యాడు. 1920ల చివరలో భీం అటవీ ప్రాంతాల లోపలికి వెళ్ళి, అక్కడ గిరిజనులను సమీకరించి, వారిని సంఘటితంగా పోరాటానికి సిద్ధం చేశాడు.
అతను జల్(నీరు), జంగల్ (అడవి), జమీన్ (భూమి) ఈ మూడు గిరిజనుల హక్కులని పేర్కొంటూ "జల, జంగల్, జమీన్ మా హక్కులు" అనే నినాదాన్ని ప్రచారం చేశాడు. ఇది నేటికీ గిరిజన పోరాటాల్లో మార్గదర్శకంగా నిలిచే నినాదం.కొమరం భీం సాధారణ పోరాట మార్గాలను వదిలి, గెరిల్లా పద్ధతిలో పోరాటం ప్రారంభించాడు. అటవీ ప్రాంతాలను తన సైనిక శిబిరాలుగా మార్చి, అక్కడే శిక్షణ ఇచ్చి, నిజాం సైన్యం పై పోరాడాడు. ఈ పోరాటం కారణంగా ఆయనపై అరెస్టు వారంట్లు జారీ అయ్యాయి.కొంతకాలం మహారాష్ట్ర, ఒరిస్సా ప్రాంతాలకు వెళ్ళారు.
తిరిగి తెలంగాణ ప్రాంతానికి వచ్చి పోరాటాన్ని ముమ్మరం చేశాడు. భీం తన గిరిజన సైన్యంతో సహా న్యాయం కోసం పోరాడుతూ, ప్రజల మద్దతును పొందాడు.
1940 అక్టోబర్ 27న, నిజాం సైన్యం కొమరం భీం ని రహస్యంగా అటవీ ప్రాంతమైన జొడేఘాట్ వద్ద చుట్టుముట్టి కాల్చి చంపింది. భీం మరణించినా, ఆయన ఆశయాలు గిరిజనుల్లో జీవంగా నిలిచాయి. జొడేఘాట్ ఇప్పుడు కొమరం భీం స్మారక స్థలంగా ఉంది.
కొమరం భీం యొక్క త్యాగం అనంతరం, తెలంగాణ ఉద్యమాల్లో అతని స్ఫూర్తి కనిపించింది. ఆయన పేరు మీదే "కొమరం భీం జిల్లా" ఏర్పాటు చేయబడింది. తెలంగాణ ప్రభుత్వం జొడేఘాట్‌లో అక్టోబర్ 27 ను స్మారకదినం అధికారికంగా జరుపుతోంది. అక్కడే ఆయన స్మారక స్థూపం నిర్మించబడింది.
భీం ప్రాణాలు పోసిన "జల్, జంగల్, జమీన్" అనే నినాదం నేటికీ గిరిజన హక్కుల పోరాటాలకు మార్గదర్శకంగా నిలుస్తోంది. గిరిజనుల స్వాభిమానానికి, ఆత్మగౌరవానికి ప్రతీకగా కొమరం భీం గుర్తించబడ్డాడు.కొమరం భీం సాధారణ వ్యక్తి అయినా, అసాధారణ నాయకత్వ గుణాలతో ప్రజల మనసుల్లో నిలిచిపోయాడు. అన్యాయాన్ని సహించకుండా, తన ప్రాణాలను త్యాగం చేస్తూ, గిరిజనుల స్వేచ్ఛకు మార్గం చూపాడు. ఆదివాసీ హక్కుల కోసం పోరాడిన ఈ మహానాయకుడు తెలంగాణాలోనే కాదు
భారత దేశ చరిత్రలోనే చిరస్థాయిగా నిలిచాడు.

సేకరణ
వెంకట భాను ప్రసాద్ చలసాని


.

వాఘా బోర్డర్